Самодеятельнай композитор, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Үөһээ Бүлүү улууһун, Нам нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, Гражданскай килбиэн анал бэлиэ хаһаайына, тыыл бэтэрээнэ Мария Игнатьевна Константинова. Кини аатын Саха сиригэр билбэт киһи аҕыйах буолуотаах. Ол курдук кини уостан түспэт ырыалара билигин да ыллана тураллар. “Чэ,чэ” (син биир, син биир хайгыыбын, Сэмэнчикпин таптыыбын), “Оо, быраас барахсан”, “Суоппар ырыата” (Виталий Очиров толорор), “Туундара уолун тойуга”, “Ол киэһээ” уо.д.а. ырыалара.
Мария Игнатьевна 1929 сыллаахха Кыыкы диэн алааска күн сирин көрбүтэ. Кинини, сэттэ ыйдаах кыыһы оҕолоругар табыллыбатах, хас да кыраларын сүтэрбит Ыкынаачай уонна Өрүүнэ иитэ ылбыттар. Онон оҕо сааһа бу алааска ааспыт. Кыысчаан үс сааһыгар диэри хаампатах, ону ийэтэ Өрүүнэ халадьыаһынан аһатан, көрөн-истэн хаамар оҥорбут. Аҕата Ыкынаачай кырыымпаҕа оонньуур буолан кыыс оҕо эрдэҕиттэн муусукаҕа сыстаҕас буола улааппыт уонна төрдүлэригэр эмиэ ырыаһыттар бааллара кэлин мелодист буоларыгар сабыдыаллаабыттар.
Эрчимнээх эдэр саас
Мария Игнатьевна үлэ бөҕөтүн үлэлээбит, айбыт-туппут киһи. 60с сылларга Нам нэһилиэгиттэн ыччат бэстибээлигэр Дьокуускайга сэттэ хору бэйэтэ дирижердаан илдьэ барбыта. Онно хорун түмүк кэнсиэркэ киллэрбиттэрэ, телевидениеҕэ быһа эфирга устан улахан ситиһиилэнэн, үөрүү көтөллөнөн дойдуларыгар эргиллибиттэрэ. Биир улахан, сыралаах үлэнэн поэт Степан Дадаскинов либреттотынан “Уот туһунан тойук” композиция туруорбуттара. Манна самодеятельнай композитордар Николай Бойлохов, Георгий Никифоров уонна Мария Константинова нотаҕа таһаараннар музыкатын таҥмыттара. Итиннэ бастакы балерина Ксения Посельская кэлэн улахан үҥкүүнү туруорбута. Ол ырыаларын Мария Игнатьевна уонна хас да композитор бэлэмнэспитэ.
Бу үлэлэринэн Дьокуускайга бэстибээлгэ баран бастакы миэстэ ылан көһөрүллэ сылдьар Кыһыл Знамяны илдьэ кэлбиттэрэ. Мокванан хас да улахан мунньахтарга сылдьыбыта. Бу барыта улахан үлэттэн, талбыт идэтигэр бэриниилээх буолуутуттан, кыайыыга дьулуһууттан тахсара.
Баянын оннугар саа сүгэн
Намыын-намчы Мария Игнатьевна эдэригэр булт диэн баран муннукка ытаабыт киһи. Ол курдук кинини оҕо эрдэҕиттэн убайа Соппуруон саалыырга умсугуппут, үөрэппит. Оҕо эрдэҕиттэн туһахчыт, Кыыкы күөлүгэр чаархаанныыр эбит. Ол курдук улахан кустары, андыны эҥин бултуура үһү. Кини булду дьарык оҥостон сааһырыар диэри саалаабыт.
Киин куорат 2016 сыл хаһыаттан ылылынна.
