История села Балаганнах известна с 16 века как стойбище эвенков. В 17 веке на местности “Өлөннөөх” приезжие казаки после переселения с устья р. Тюкян построили зимовье. В 1773 г. Указом императрицы Екатерины 2 зимовью “Өлөннөөх” был присвоен статус города с названием Оленск. А указом императора Павла 1 от 18 июня 1798 г. город Оленск был упразднен, поскольку уездное управление находилось в другом населенном пункте, а именно, в нынешнем г.Вилюйске.
Административным центром наслега является село Балаганнах, расположенное на правом берегу реки Вилюй в 22 км ниже по течению от районного центра, села Верхневилюйска. Население составляет 300 чел. Основное занятие жителей наслега – мясомолочное скотоводство, овощеводство.
Дойдубут былыргыта
Балаҕаннаах айылҕа мааныылаан айбыт сирэ. Соҕуруу, арҕаа өттүн лиҥкинэс тииттэрдээх күөх ойуур тулалыыр, илин өттүн иирэ талахтардаах хатыҥ чараҥ хаххалыыр, хоту өттүн “Элгээн” диэн таптанан ааттанар Бүлүү эбэ хотун халаанын уутунан сайҕанар ып-ыраас уулаах, дьикти кэрэ айылҕалаах уһун күөлү сырса хойуу аарыма харыйа ойуурунан хаххаланан “Сээс алааһа”, “Арҕаа бас”, “Илин бас” диэн быста-быста салҕанар үс улахан түөлбэлээх, киһи кута-сүрэ тохтуур дьикти кэрэ көстүүлээх дэриэбинэ.
Төгүрүк көлүйэ уутугар күнү быһа көтөр-сүүрэр көччүйэр, киэҥ хонуутугар хороҕор муостаах мустар, сыһыытыгар сыспай сиэллээх сырсар, оҕо-аймах көрө-нара чаҕаарар.
Дойдубут историята Тыгын саҕана кыргыс үйэтин кэмигэр Дьокуускай диэкиттэн Боотурдар кэлэн олохсуйан, Нам нэһилиэгин дьонун төрдө буолан тэнийбиттэриттэн саҕаланар. Тиэргэн Чоргул уонна Ырдьаха Боотур кэлиилэригэр биир балаҕан баара үһү диэн үһүйээҥҥэ этиллэр. Бу балаҕан бука, Элгээн үрдүгэр былыргы айан суолун кытыытыгар (билиҥҥинэн кирпииччэ сарайыгар) турбут дьаам дьиэтэ буолуо диэн сэрэйиллэр. Ол биир балаҕан баарын иһин “Балаҕаннаах” дэммит буолуохтаах.
